1. -Schaalvergroting 53 landgemeentes;
2. -Private wereld toetst zelf;
3. -Kwaliteit begint bij opleidingen kennis en vaardigheden.“Doorbreek impasse kwaliteitsborging nu! “

Door Peter van der Mars, beleidssecretaris Metaalunie

Beleidsvisie, nr. 4-2017

Vlak voor het politieke zomerreces is er een impasse ontstaan in het wetgevingstraject rond kwaliteitsborging in de bouw. Voor sommigen volkomen onverwacht en voor anderen precies zoals zij gedacht hadden, wenst de Eerste Kamer de in de Tweede Kamer aangenomen wetsontwerp aangepast te zien. 

Hierbij werd vooral gefocust op twee aspecten: de rol van het bevoegd gezag in het nieuwe stelsel en de aansprakelijkheid van de aan- nemer in geval van een zakelijke/professionele opdrachtgever.

Leuk maar nu een terug blik en wat dan.

Stelling: Het hele verhaal wat geleid heeft tot de wens om kwaliteitsborging als uitgangspunt in de bouwwereld te introduceren gaat voorbij aan het reguliere proces om te (ver)bouwen, het uiteindelijk realiseren van…… Wie doet wat! 

1. Het verwijt aan BWT:

Commissie fundamentele verkenning Bouw (commissie. Dekker)

• Privaat wat kan, publiek wat moet
• Laat gemeenten niet meer toetsen aan technische voorschriften

Commissie Mans Oosting     

• De kwaliteit van het BWT personeel moet omhoog. 
• Uit de inverntarisatie die op basis van de KPMG-kwaliteitcriteria is uitgevoerd volgt dat geen van de gemeenten aan de noodzakelijk geachte kwaliteit kan voldoen.
• In 2008 adviseerde de commissie 25 verplichte omgevingsdiensten in te stellen

Brief Donner 15 december 2011

• Vernieuwing Bouwregelgeving
• Drie pijlers

– Vermindering en vereenvoudiging bestaande regels

– Terugleggen verantwoordelijkheid voor de naleving van de bouwvoorschriften bij private partijen (Uitvoeren advies comm. Dekker)

– Verdere herijking van verantwoordelijkheden tussen overheid en private partijen (Omgevingswet

2. Wat is de praktijk als BWTer en lokale overheid.

• Vergunning verlening is lokaal politiek leuk (lintjes door knippen), toezicht en handhaving is lastig en vervelend (scoort politiek niet)
• We hebben een economische crisis gehad vanaf 2008 (groot kapitaal moet gered worden).
• Minister Blok riep na de jaar wisseling 2013-2014 dat het BWT werk, toetsen en toezicht, door de private markt moet worden uitgevoerd.
• De bouwwereld geeft aan de toets en toezicht taken niet over te willen nemen.
• Gemeenteland investeerde niet meer in personeel van wegen de opkomst van RUD’s / Omgevingsdiensten.
• BWT personeel vergrijst en er is niet geïnvesteerd in vernieuwing.
• De bouwwereld klimt uit het dal en is druk met hun eigen inhoudelijke kwaliteiten weer op te tuigen en is op zoek naar vaklui om de productie aan te kunnen.

3. Wat zou het Rijk willen?

Het Rijk wil dat de private markt zelf de bouwaanvraag toetst en toezicht houdt op de uitvoering. (Slager keurt zijn eigen vlees)

O.a. Australië is allang teruggekomen op deze ontwikkeling. Je hoeft geen wereld verbeteraar te zijn om te zien dat het probleem elders verstopt zit.

Enkele uitgangspunten:

• Kapitaal, de markt moet winst maken en geen last hebben van regelgeving;
• De lokale overheid krijgt meer taken (ondersneeuwen);
• Afnemer ontwerp, vergunning en uitvoering / nazorg. (wil zekerheid naleving wetgeving)
• Vakopleidingen competentie gericht leren is verre van kennis en vaardigheden.
• Ruimtelijke invulling is er een tekort van 80.000 nieuwe woningen extra om de achterstand in te halen;
• Heldere regelgeving.

4. Een werkelijke visie.

1. Privaat wat kan, publiek wat moet

Laat gemeenten niet meer toetsen aan technische voorschriften 

Wanneer je wetgeving oplegt moet je ook toezien en handhaven.

Het is te simpel om de markt zelf een bouwaanvraag te laten toetsen en toezicht te laten houden op de uitvoering, slager keur je eigen vlees of verzekeringmaatschappij reken je rijk om het risico af te dekken. De bal ( de kosten) komt uiteindelijk altijd bij de consument te liggen, die betaald.

• De privaat markt wil winst maken en zoekt de mazen in de wet op. Als er een “fout” tijdens de bouw wordt geconstateerd door een toezichthouder, hoe gaat dat werken?

(Wie betaald die toezicht houder en wie huurt hem nog in als die te kritisch is?)

• Publiek domein heeft de zorgplicht, naleving en handhaving van de regelgeving. Wie levert de bewijslast, het juridisch rapport, dat er wat fout gaat en er gehandhaafd moet worden)?

(Bij overtreding van de regelgeving is er zo iets als “rechtmatig verkregen bewijs”. Je mag niet handhaven op basis van en rapport van de private markt, er zal eerst een rapport moeten worden opgemaakt door bevoegd gezag. Dubbele kosten?)

2. De kwaliteit van het BWT personeel moet omhoog. 

Voor lokale politiek is het niet prettig te moeten handhaven, een vergunning verlenen is leuker. Maar hun verantwoording vanuit de zorgplicht, Woningwet, zou aanleiding moeten zijn geweest om te investeren in personele kwaliteit om zo toch enig grip te hebben op de leefomgeving. Dit is nooit gebeurd!

De lokale politiek laat zich meeslepen om de BWT taken buiten de deur te plaatsen en afwachten wat er aan inhoudelijk werk toezicht en handhaving wordt uitgevoerd om achteraf financieel afrekenen. (Breder vakinhoudelijke kennis delen om in te kunnen zetten)

Kwaliteit verhogen kan alleen door betere vakinhoudelijke scholing die in staat is het bouwkundig vak, zowel voor privaat- als publiek domein, op kennis niveau te borgen. (Nu wordt les gegeven op competentie gericht leren)

3. Terugleggen verantwoordelijkheid voor de naleving van de bouwvoorschriften bij private partijen (Uitvoeren advies comm. Dekker)

De private markt is bezig zelf uit de crisis te klimmen. Ook zij zijn op zoek naar gekwalificeerd personeel om de inhaalslag te kunnen maken en invulling te kunnen geven op de vraag van de huidige markt.

Zij zitten niet te wachten op extra taken zoals zelf toetsen en toezicht houden op de naleving van de regelgeving.

Laten we wel wezen als Nederland.

Dit hele proces is in ander landen allang weer teruggedraaid. Daar zouden wij toch van moeten kunnen leren en profiteren i.p.v. zelf het wiel uit willen vinden en later terug komen op een verkeerde beslissing!

Of is het Nederlands Rijksbeleid: “inzetten op politieke scoring momenten zonder goed- en gedegen onderzoek / de wens van een tijdelijke minister in samenwerking met een zichzelf belangrijk vindende ministerie-ambtenaren?”

Of is het hele spel nog groter en is het inzetten van Omgevingsdiensten de voorloper, naast de Veiligheidsdiensten, voor het afschaffen van provincies en het terug dringen van gemeentes naar b.v. 53 landgemeente waar al eens spraken van is geweest? 

Schoenmaker blijf bij je leest, wie wetgeving opstelt moet die ook handhaven, wie bouwt moet aantonen dat die aan de wetgeving voldoet! Schaalvergroting lokale overheid daar is niets mis mee maar gooi het kind niet met het badwater weg.